انواع کنتاکتور برق را بشناسید

آیا انواع کنتاکتور برق را می‌شناسید؟ برای پاسخ به این سوال آسان، انواع کنتاکتورهایی را که در صنعت برق استفاده می‌شود در این پست به شما معرفی خواهیم کرد.
پس از آشنایی با انواع کنتاکتور برق قطعاً از انتخاب دستگاه اشتباه برای برنامه‌های خود جلوگیری خواهید کرد. زیرا دلیل خرابی کنتاکتور معمولاً انتخاب اشتباه محصول است.
کنتاکتورها انواع خاصی برای اهداف خاص دارند. بیایید آنها را یکی یکی بررسی کنیم.

انواع برندهای کنتاکتور

• برندهای معتبر بازار
• بهترین قیمت بازار تهران
• مشاوره فنی و گارانتی

قیمت کنتاکتور >

کنتاکتور برق چیست؟

کنتاکتور برق یک دستگاه کنترل الکترومکانیکی است که برای ایجاد یا قطع اتصال بین بار و منبع تغذیه استفاده می‌شود.
استفاده از کنتاکتور مشابه رله است. اما دستگاهی که برای انتقال جریان بیشتر استفاده می‌شود به‌عنوان کنتاکتور و دستگاهی که برای کاربردهای جریان کمتر استفاده می‌شود به‌عنوان رله شناخته می‌شود.
کنتاکتور الکتریکی یک وسیله کلید زنی است که به‌طور گسترده برای سوئیچینگ موتورها، خازن‌ها (برای تصحیح ضریب توان) و چراغ‌ها استفاده می‌شود.
همان‌طور که از نام آن پیداست برای ایجاد یا شکستن کنتاکت‌ها مانند یک کلید روشن و خاموش معمولی استفاده می‌شود. تنها تفاوت این است که کنتاکتورها دارای یک آهنربای الکتریکی هستند که هنگام روشن شدن کنتاکت‌ها را نگه می‌دارد درحالی‌که سوئیچ‌ها آن را ندارند.

بخش‌های اصلی انواع کنتاکتور

بخش‌های اصلی یک کنتاکتور شامل یک آهنربای الکتریکی، مجموعه‌ای از کنتاکت‌های قدرت و یک فنر می‌شود. این قطعات در داخل یک محفظه محصور شده‌اند. برخی از آن‌ها دارای اکونومایزر داخلی هستند که می‌تواند مصرف برق را در کویل‌های آن‌ها کاهش دهد. مدار اکونومایزر مداری است که برای کاهش توان مصرفی سیم‌پیچ استفاده می‌شود. یک مدار اکونومایزر جریان بالایی را برای بسته نگه‌داشتن کنتاکت‌ها تأمین می‌کند. اجباری نیست که همه انواع کنتاکتور دارای مدار اکونومایزر باشند.
تمهیدات خاصی برای خاموش کردن قوس نیز در داخل برای ایجاد و شکستن عملیات انجام می‌شود.
سیم‌پیچ الکترومغناطیس مهم‌ترین جزء یک کنتاکتور است. نیروی محرکه‌ جهت بستن کنتاکت‌ها نیز، توسط سیم‌پیچ یا آهنربای الکتریکی کنتاکتور تأمین می‌شود.
کنتاکت‌ها یکی دیگر از اجزای مهم این دستگاه الکتریکی هستند. وظیفه حمل جریان کنتاکتور توسط کنتاکت‎ها انجام می‌شود. انواع مختلفی از کنتاکت‎ها در کنتاکتور وجود دارد که عبارت‌اند از :

• فنرهای تماسی
• کنتاکت‌های کمکی
• کنتاکت‌های برق

در تصویر زیر ساختار کلی درونی کنتاکتور را مشاهده می‌کنید:

نحوه عملکرد کنتاکتور

جریانی که از کنتاکتور می‌گذرد، آهنربای الکتریکی را تحریک می‌کند. آهنربای الکتریکی برانگیخته میدان مغناطیسی تولید می‌کند و باعث می‌شود که هسته کنتاکتور آرمیچر را به حرکت درآورد. جریان مدار کنترل خارجی از کنتاکتور آرمیچر را حرکت می‌دهد.
یک کنتاکت معمولی در حالت بسته، مدار بین کنتاکت‌های ثابت و کنتاکت‌های متحرک را کامل می‌کند. این عمل اجازه می‌دهد تا جریان از این کنتاکت‌ها به بار عبور کند. هنگامی‌که جریان حذف می‌شود، سیم‌پیچ بدون برق می‌شود، نیروی مغناطیسی به صفر می‌رسد و مدار را باز می‌کند. کنتاکت کنتاکتورها به دلیل عملکرد سریع باز و بسته شدنشان شناخته می‌شوند.

کاربرد انواع کنتاکتور

انواع کنتاکتور در کاربردهای زیر استفاده می‌شوند:

استارت موتور:

کنتاکتورها در استارت موتور به صورت Direct on-line یا Star Delta به همراه رله‌های اضافه بار حرارتی یا مدار شکن‌های محافظ موتور استفاده می‌شوند. حتی در مصارف خانگی نیز می‌توان آن را در داخل استارت پمپ پیدا کرد. معمولاً در مدار استاتر موتور، از آن‌ها برای سوئیچینگ به همراه رله اضافه بار و تجهیزات حفاظتی اتصال کوتاه استفاده می‌شود.

سوئیچینگ بانک‌های خازن:

در بانک‌های خازنی از کنتاکتورهای سوئیچینگ خازن برای تعویض خازن‌ها بر اساس نیاز توان راکتیو استفاده می‌شود. آن‌ها به طور ویژه برای کنترل جریان‌های گذرا بالا که در حین سوئیچینگ تشکیل می‌شوند، طراحی‌شده‌اند. مقاومت‌های اضافی برای کاهش جریان‌های هجومی در حین سوئیچینگ به کار می‌روند.

کنترل روشنایی:

از کنتاکتورها نیز در تعویض چراغ‌های خیابانی، تجاری و مسکونی استفاده می‌شود. آن‌ها معمولاً در دستگاه‌های روشنایی کنترل شده با تایمر استفاده می‌شوند. کنتاکتورهای نوع لچ نیز موجود است. در این نوع دو سیم‌پیچ وجود دارد. یکی برای باز کردن کنتاکت‌ها و دیگری برای بستن آنها است. یک سیم‌پیچ کنتاکت‌ها را در صورت برانگیختگی بسته و منبع تغذیه سیم‌پیچ را قطع می‌کند. سپس تماس به صورت مکانیکی بسته نگه داشته می‌شود. سیم‌پیچ دوم برای باز کردن کنتاکت‌ها استفاده می‌شود.

انواع کنتاکتور

کنتاکتورها در کاربردهای تک فاز، سیستم توزیع برق و سه فاز(صنعتی) استفاده می‌شوند. کنتاکتورها با توجه به هدف و ویژگی‌هایشان انواع مختلفی دارند. این تجهیزات بر اساس جریان و ولتاژ بار، محدوده کنترل ولتاژ و کاربرد انتخاب می شوند
طبق تعریف کنتاکتور به وسیله‌ای الکتریکی گفته می شود که از یک سیم‌پیچ برای عبور از جریان و ایجاد میدان مغناطیسی برای بستن کنتاکت‌ها به منظور کنترل بار استفاده می‌کند.
به این ترتیب، انواع کنتاکتور را با توجه به ولتاژ سیم‌پیچ کنترل، می‌توان به دو دسته زیر تقسیم کرد:

• کنتاکتور DC
• کنتاکتور AC

انواع کنتاکتور با توجه به ساختار عملیاتی به سه نوع زیر تقسیم می‌شود:

•  الکترومغناطیسی
•  هیدرولیک
•  پنوماتیک

در یک دسته‌بندی دیگر می‌توان انواع کنتاکتور را با توجه به نوع عملکرد، می‌توان به دو گروه زیر تقسیم کرد:

• کنتاکتور مستقیم
• کنتاکتور چرخشی

 انواع کنتاکتور DC

کنتاکتورهای DC رایج‌ترین کنتاکتورها هستند.
با توجه به تعداد قطب‌های کنتاکت‌های اصلی دو نوع کنتاکتور DC وجود دارد:

• تک قطبی
• دو قطبی

در ادامه با انواع کنتاکتورهای DC آشنا می شویم:

انواع کنتاکتورهای AC

کنتاکتورهای AC اغلب از سه روش خاموش کردن قوس استفاده می‌کنند:

•   دو شکن
•  درز طولی
•  شبکه‌ای

کنتاکتورهای AC نیز دارای سه قطب، چهار قطب و پنج قطب هستند.

• کنتاکتور تایریستوری (thyristor-contactor)

این نوع کنتاکتور به طور خودکار بر روی منبع تغذیه LT کار می‌کند. به این ترتیب بانک‌های خازن مورد نیاز را از طریق تایریستور اندازه‌گیری، نمایش و متصل یا قطع کند.
این نوع کنتاکتور مجهز به رله پیشرفته دیجیتال مبتنی بر ریزپردازنده برای اندازه‌گیری، محاسبه و نمایش تمام پارامترهای شبکه الکتریکی است. هم‌چنین به طور دقیق توان مورد نیاز سیکل را برای تنظیم ضریب توان هدف، اندازه گیری می‌کند.  دستور را به عنصر سوئیچینگ یا دستگاه نصب شده در سیستم، آغاز می‌کند. به این ترتیب خازن‌های مورد نیاز به شبکه متصل یا قطع می‌شوند.

• کنتاکتور ( قدرت)

در ادامه آشنایی با انواع کنتاکتور به معرفی کنتاکتور قدرت می‌پردازیم. کنتاکتور قدرت (سه فاز) در دسته تجهیزات سوئیچینگ دسته بندی می‌شود. این نوع کنتاکتور را برای قطع و وصل مدارات برق در شرایط ایمن با مکانیزم مغناطیسی فراهم می‌کند.
این کنتاکتور قابلیت کنترل از دور را دارد. فقط با اعمال ولتاژ به بوبین فعال می‌شود. به محض قطع شدن ولتاژ تغذیه بوبین، تمام اتصالات قطع خواهد شد. یکی  دیگر از ویژگی‌های منحصر به فرد کنتاکتور قدرت به نسبت سایر تجهیزات سوئیچینگ، دفعات بیشتر قطع و وصل به صورت پی در پی می‌باشد.

• کنتاکتور فرمان

کاربرد اصلی کنتاکتور فرمان برای قطع و وصل مدار فرمان است. این کنتاکتور معمولاً توان قطع کمی دارد. چنانچه  برای مدار فرمان از این نوع کنتاکتور سه فاز قدرت استفاده کنید از تحمیل بسیاری از هزینه‌های اضافی در آینده بر خود جلوگیری خواهید کرد. قیمت کنتاکتور فرمان را می‌توانید در بخش مربوط به خود در منوی سایت ملاحظه کنید.

• کنتاکتور بی‌صدا یا تکفاز

به این نوع کنتاکتورها، سایلنت یا ماژولار نیز می‌گویند. عملکرد آن‌ها مشابه یک کنتاکتور صنعتی است اما کنتاکتورهای بی‌صدا در طول مرحله عملیات یا کنترل بی‌صدا عمل می‌کنند. این ویژگی در تأسیسات ساختمانی که عملیات بدون صدای برای راحتی افراد مهم است، ارزش بالایی دارد.
این نوع کنتاکتور در هتل‌ها، آپارتمان‌ها، بیمارستان‌ها، مراکز خرید، انبارها مفید هستند. آن‌ها اغلب برای کنترل روشنایی یا گرمایش استفاده می‌شوند. اما می‌توانند قدرت موتورهای سیستم‌های تهویه مطبوع و پمپ‌ها را نیز کنترل کنند. کنتاکتور نصب شامل درجه‌بندی‌های مختلف از 20 A تا 100 A با نسخه‌های 2 تا 4 قطبی است. آن‌ها به طور قابل توجهی فضا را در مقایسه با کنتاکتورهای صنعتی کاهش می‌دهند و همچنین می‌توانند به صورت دستی کار کنند.

• کنتاکتور ماژوال (دستی)

این نوع کنتاکتور برای کار با واحد کوچک‌تر ایمن است. کنتاکتور دستی به شما امکان می‌دهد در فضای کوچک‌تر با جریان بیشتری کار کنید. کنتاکت‌های دوتایی اتصال را تقسیم می‌کنند و دو مجموعه از کانتکت ایجاد می‌کنند. همان‌طور که از نام آن پیداست، نمی‌توان آن را با کنترل از راه دور یا بی‌سیم کنترل کرد، باید با کنترل دستی کار کند. بنابراین، اپراتور به صورت دستی روشن و خاموش می‌شود.

تفاوت انواع کنتاکتور AC و کنتاکتور DC

تفاوت بین کنتاکتور AC و کنتاکتور DC عمدتاً در پنج جنبه زیر منعکس می‌شود.

1. جنس هسته الکترومغناطیس کنتاکتور AC از ورق فولادی سیلیکونی و هسته الکترومغناطیس کنتاکتور DC از فولاد نرم است.
2. هسته الکترومغناطیس کنتاکتور AC معمولاً E شکل است، درحالی‌که هسته الکترومغناطیس کنتاکتور DC معمولاً U شکل است.
3. کنتاکتور AC دارای یک حلقه اتصال کوتاه در انتهای هسته آهنی ساکن است. به نابودی لرزش و نویز از آهنربای الکتریکی کمک می‌کند. کنتاکتور DC حلقه اتصال کوتاه ندارد زیرا به آن نیاز ندارد.
4. کنتاکتور AC جریان راه‌اندازی بالایی دارد و حداکثر فرکانس کاری 600 بار در ساعت است. فرکانس تماس کنتاکتور DC حدود 1200 بار در ساعت است.
5. کنتاکتور DC از خاموش کردن قوس مغناطیسی و کنتاکتور AC از قوس شبکه برای خاموش کردن آتش استفاده می‌کند.0.

حرف آخر

به یاد داشته باشید که اگر می‌خواهید یکی از انواع کنتاکتور را انتخاب کنید، باید رفتار عملیاتی برنامه را بدانید. دانستن کاربرد و سپس انتخاب کنتاکتور به شما کمک می‌کند تا عمر الکتریکی و مکانیکی کنتاکتور را افزایش دهید. ازاین‌رو، می‌توانید تعمیر و نگهداری را کاهش دهید و در دسترس بودن سیستم را در داخل کارخانه افزایش دهید.

برای مشاهده متن انگلیسی این مقاله، اینجا کلیک کنید.