ترانس جریان یا CT چیست و چگونه عمل می‌کند؟

همه چیز در مورد ترانس جریان یا CT

در شبکه‌های انتقال نیرو به دلیل بالا بودن ولتاژ، نیاز به نمونه‌برداری از جریان وجود دارد. ترانس جریان یکی از انواع تجهیزات الکتریکی است که از آن برای نمونه‌برداری جریان از بخش‌های مختلف شبکه استفاده می‌شود. این ترانس‌ها انواع مختلفی دارند که در این مطلب به بررسی کامل آنها خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

ترانس جریان

• انواع ترانس جریان
• بهترین قیمت و کیفیت
• ارسال به سراسر کشور

خرید ترانس جریان >

منظور از ترانس جریان چیست؟

این ترانس که با عنوان CT هم شناخته می‌شود، معمولا برای تبدیل جریان بالا به پایین و ایزوله کردن شبکه‌های قوی مورد استفاده قرار می‌گیرد. شبکه‌های انتقال نیرو جریان بسیار بالایی دارند. به همین دلیل این ترانس استفاده می‌شود و باید بدانید که CTها در مدار فشار قوی به صورت سری قرار می‌گیرند.

این تجهیز نوعی مکمل آمپرمتر هم محسوب می‌شود. با استفاده از این ترانس‌ها جریان تابلو برق صنعتی را اندازه‌گیری می‌کنند.

 در واقع این ترانس در صنعت برق، وظیفه حفاظتی و اندازه‌گیری سیستم قدرت ایزوله را دارند. 

CT چه کاربردی دارد؟

همانطور که اشاره کردیم از ترانس‌های جریان، برای حفاظت از شبکه و اندازه‌گیری استفاده می‌کنند. به همین دلیل خروجی CTها به دستگاه‌های اندازه‌گیری مثل مگاوارمتر و آمپرمتر وصل می‌شود. ترانس‌های جریانی که دارای هسته اندازه‌گیری هستند، باید از حدود جریان نامی و عادی شبکه دقیقی برخوردار باشند.

برای حفاظت از شبکه، خروجی ترانس جریان را به رله‌های حفاظتی متصل می‌کنند. این رله‌ها به کمیت جریان نیاز دارند؛ مثل رله اتصال زمین، رله جریان و رله دیستانس.

آشنایی با ساختار و اجزای ترانس‌های جریان

هر کدام از تجهیزات الکتریکی، دارای ساختمان متفاوتی هستند و ترانس جریان هم دارای ساختار خاصی است. ترانس جریان CT به طور کلی دو نوع ساختمان کوربالا و کورپایین دارد. منظور از کور همان هسته (Core) است. در نوع کوربالا یا هسته بالا، هسته جریان در بالا قرار دارد. اجزای آن عبارتند از:

• سیم پیچ ثانویه
• هسته
• مقره بیرونی
• ماده ایزوله‌کننده
• ترمینال‌های فشار ضعیف
• ترمینال‌های فشار قوی

ترانس جریان چگونه نصب می‌شود؟

این ترانس‌ها در دو حالت بیرونی و داخلی نصب می‌شوند. نصب بیرونی در پست‌های AIS و داخلی در پست‌های GIS خواهد بود. برای نصب این ترانس‌ها، باید مدار ثانویه CT به زمین وصل شود. البته این اتصال فقط باید در یک نقطه صورت بگیرد. اگر این کار انجام نشود و ترانس ثانویه بدون بار بماند، احتمال انفجار وجود خواهد داشت.

هنگام نصب و اتصال این ترانس، باید احتیاط‌های لازم را رعایت کنید. باید اطمینان داشته باشید که جهت جریان الکتریکی به درستی رعایت شده و جریان از طرف CT به تجهیزات اندازه‌گیری و حفاظتی متصل می‌شود. اگر جهت CT به درستی رعایت نشود، مقدار توان اندازه‌گیری شده در کنتور اشتباه خواهد بود.

آشنایی با انواع ترانس جریان

بعد از این که متوجه شدیم که ترانس جریان چیست ، در ادامه با اواع این تجهیز بیشتر آشنا خواهیم شد.

این نوع ترانس‌ها به انواع مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. ترانس‌های جریان از نظر نوع ساخت به خشک و روغنی تقسیم می‌شوند. از نظر جریان روغنی هم دارای دو دسته هسته بالا و هسته پایین هستند. در ادامه با انواع CT آشنا می‌شوید.

CT ابزار دقیق

این نوع ترانس‌ها با عنوان ترانس اندازه‌گیری هم شناخته می‌شوند. معمولا از این ترانس‌ها برای اندازه‌گیری ولتاژ جریان استفاده می‌کنند. معمولا در تاسیسات الکتریکی از ترانس ابزار دقیق، برای اندازه‌گیری ولتاژهای بیشتر از 750 کیلوولت استفاده می‌شود. همچنین ممکن است نقش حفاظتی هم برعهده داشته باشند. این ترانس دارای دو هسته است که از دو سیم پیچ اولیه و ثانویه تشکیل می‌شود.

ترانس جریان حفاظتی

از این نوع ترانس‌ها برای حفاظت از منبع تغذیه، تجهیزات و رله‌ها استفاده می‌کنند. اگر جریان عبوری از مدار، 10 برابر جریان اسمی باشد، این ترانس فعال می‌شود. ترانس‌های محافظتی به انواع مختلفی ازجمله نسبت تبدیل، کلاس دقت، ولتاژ مجاز، منحنی مغناطیسی و قدرت تقسیم می‌شود. هر کدام از انواع ترانسفورماتورهای حفاظتی، کار بسیار سخت و حیاتی را انجام می‌دهند.

ترانس جریان مداخله‌گر

معمولا از این نوع ترانس‌ها، برای کاهش اندازه‌گیری جریان تا سطح قابل کنترل استفاده می‌شود. هدف از به‌کارگیری این ترانس، محافظت از مدار و اندازه‌گیری آن است. این دستگاه در ثانویه خود، جریانی متناوب ایجاد می‌کند. این جریان تولید شده متناسب با جریان متناوب اولیه است. از این CT وقتی استفاده می‌شود که جریان برای اندازه‌گیری بسیار بالا باشد.

ترانس جریان فشار متوسط

از این نوع ترانس‌ها در فضای باز استفاده می‌شود. ترانس فشار متوسط برای تبدیل جریان ورودی اولیه به میزان استاندارد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ترانس جریان فشار ضعیف

این نوع ترانس‌ها دارای سیم پیچ اولیه و ثانویه هستند. ترانس‌های جریان فشار ضعیف در رنج‌ها و ظرفیت‌های مختلفی تولید می‌شوند و برای اندازه گیری و حفاظت بصورت تک فاز و سه فاز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ترانس جریان هسته بالا

همانطور که از عنوان این ترانس پیداست، هسته آن در قسمت بالایی قرار دارد. هادی این نوع ترانس از داخل حلقه‌ای که دور سیم پیچ ثانویه پیچیده شده عبور می‌کند. سیم پیچ این مدل ترانس‌ها در داخل عایق روغن قرار دارد.

ترانس جریان هسته پایین

هادی در این نوع ترانس‌ها داخل بوشینگ قرار می‌گیرد. قسمت پایین که U شکل است هم داخل تانک به صورت ثابت قرار دارد. اطراف هادی که توسط کاغذ پوشیده شده‌اند، داخل روغن قرار می‌گیرند. دور این هادی سیم‌پیچ‌ها که به صورت حلقه هستند، پیچیده شده‌اند. وقتی جریان عبور می‌کند، ترانس هم گرم می‌شود. معمولا این ترانس هنگام فعالیت دچار لرزش‌های ناگهانی می‌شود. به همین دلیل استفاده از آن در مناطق زلزله‌خیز توصیه نمی‌شود.
در تصویر زیر ساختمان ترانس کور بالا و کور پایین را به صورت ساده مشاهده می‌کنید:

ترانس CT کوربالانس

یکی دیگر از انواع ترانس‌های جریان است که برای تشخیص خطای نشتی به کار گرفته می‌شود. این ترانس‌ها به کوربالانس معروف هستند. در مدارهای تک فاز، سیم فاز و نول از داخل CT عبور می‌کند. در مدارهای 3 فاز کلیه سیم‌های فاز به همراه نول از داخل CT عبور می‌کنند. از این ترانس جریان برای نمونه‌گیری جریان هم استفاده می‌شود. نسبت ترانس آن 1 به 1000 است. در این ترانس‌ها آلارم به صورت مستقیم، از قسمتی که دارای مشکل است ارسال می‌شود؛ به همین دلیل تشخیص خطا بسیار ساده است.

آشنایی با ویژگی‌ها و مشخصات ترانس جریان

این ترانس‌ها دارای ویژگی‌های خاصی هستند که بهتر است با آنها آشنا شوید. این ویژگی‌ها عبارتند از:

• جریان اصلی مجاز
• ولتاژ مجاز
• کلاس دقت
• منحنی مغناطیسی
• قدرت
• نسبت تبدیل

نحوه انتخاب ترانس جریان

قطعا برای انتخاب یک محصول، لازم است که به مشخصات و کاربری مکانی که از آن استفاده می‌شود، باید توجه کنیم. مشخصات سیستم، شامل ولتاژ حداکثر سیستم، فرکانس سیستم، جریان نامی و سیستم اتصال کوتاه است.

برای انتخاب یک  CT توجه به دسته کلی موارد زیر لازم است:

• مشخص شدن سیستم حفاظت ( شامل کلاس دقت، توان خروجی، تعداد و نوع ترانس‌ها)
• مشخص شدن نوع کاربری و محیط ( ارتفاع محل نصب از دریا، حداکثر درجه حرارت و ….)
• نوع ct
• نوع ترانسفورماتور جریان از نظر عایقی

اگر بخواهیم به آیتم‌های کاربردی در انتخاب CT اشاره کنیم موارد زیر مدنظر است:

1. کاربرد ترانس: اینکه نوع ترانس ما برای حفاظت استفاده می‌شود یا اندازه‌گیری.
2. حداکثر ولتاژ: همان ولتاژ کاری سیستم است. برای انتخاب ct باید ولتاژ فازی سیستم را در نظر گرفت و متناسب با آن انتخاب نمود.
3. جریان اسمی اولیه: ترانس باید به گونه‌ای انتخاب شود که جریان اولیه از جریان مدار بیشتر باشد
4. فرکانس: فرکانس ترانس و سیستم مورد استفاده باید به یک مقدار باشد.
5. جریان حرارتی کوتاه مدت: این جریان مقدار جریانی است که ترانس بدون رسیدن به درجه حرارتی که موجب بروز آسیب به ترانس شود در یک ثانیه تحمل نماید. تحمل جریان حرارتی کوتاه مدت برای ترانس بسیار ضروری است چون در صورت سیستم حفاظت ترانس در هنگام خطا عمل نمی‌کند.
6. جریان اسمی ثانویه
7. کلاس دقت: کلاس دقت بر اساس کاربرد ترانس تعیین می‌شود.
8. کلاس عایقی
9. ضریب حد دقت: برای ترانس حفاظتی ضریب حد دقت مشخص کننده درجه حفاظت می‌باشد.
10. شرایط محیطی

خرید ترانس جریان ار فروشگاه معتبر

شرکت تسلا کالا با قرار دادن تمامی ترانس‌های جریان از برندهای معتبری چون اشنایدر الکتریک که از لحاظ کیفیت نامی آشنا برای مهندسین گرامی است، تلاش کرده تا رضایت مشتریان گرامی را فراهم آورد. برای خرید CT و انتخابی دقیق می‌توانید به سایت تسلاکالا مراجعه کرده و از کاتالوگ محصولات استفاده نمایید. همچنین می‌توانید با کارشناسان فروش ما با شماره 02191026126 تماس حاصل فرمایید.

کلام پایانی

در این مطلب به بررسی ترانس جریان و انواع آن پرداختیم. از این ترانس‌ها برای اندازه‌گیری جریان و همچنین محافظت از تجهیزات و رله‌ها استفاده می‌شود. ترانس‌های جریان دارای ویژگی‌ها و ساختار خاصی هستند که باید با آنها آشنا شوید. این ترانس‌ها به انواع مختلفی، ازجمله ابزار دقیق، حفاظتی، هسته بالا، هسته پایین، فشار ضعیف و … تقسیم می‌شوند.