استاندارد رنگ سیم برق|معنی رنگ سیم ها در ایران و سایر کشورها

با استاندارد رنگ سیم‌ها آشنا شوید:

با توجه به کاربرد گسترده سیم در صنعت برق، شناسایی و تشخیص این تجهیز، امری حیاتی به شمار می‌آید. شناسایی سیم ها با روش‌های مختلفی انجام می‌شود که یکی از آن‌ها، استاندارد رنگ سیم می‌باشد. که موضوع این مقاله نیز در رابطه با همین کدهای رنگی است.

استانداردهای مختلفی برای شناسایی سیم‌های برق، با توجه به رنگ شیلد آن‌ها وجود دارد. در برخی از استانداردها، نه تنها کدهای رنگی یکسان نیستند،  بلکه حتی با یکدیگر مخالف نیز هستند.  معمولا کدهای رنگی، برای تشخیص فازهای مختلف یک سیستم قدرت مورد استفاده قرار می‌گیرند. به کمک هر رنگ می‌توان تشخیص داد که هر سیم به کدام فاز متصل شده است.

استاندارد رنگی مورد استفاده در هر سیستم قدرت، با توجه به پارامترهایی مانند مکان و کشور، چگونگی نصب تجهیزات، ولتاژ، جریان و … تعیین می‌شود. بهتر است که در هر محل کار، نوع کد رنگی استفاده شده، در محلی قابل مشاهده نصب شود. این امر باعث می‌شود کار ایمن‌تر انجام شود. مزیت دیگر این قضیه این است که نگهداری و تعمیرات برای تکنسین‌های برق آن محل، با دقت و سرعت بهتری انجام خواهد شد.

استاندارد های معروف رنگ سیم‌ها :

معمولا به طور کلی سیم‌های سیاه دارای جریان برق هستند و رنگ آبی و یا سفید معمولا برای نول به کار گرفته می‌شود. دلیل استفاده از رنگ سبز برای پوشش کابل نیز، مشخص کردن کابل اتصال به زمین یا ارت یک مدار می‌باشد. در مواقعی از سیم‌هایی با پوشش دو رنگ سبز/زرد استفاده می‌شود که این سیم‌ها معمولا برای اتصال زمین یا امر حفاظتی کاربرد دارند.

این مواردی که بیان شد به طور کلی است. ولی در هر کشور استاندارد خاصی وجود دارد و از آن استفاده می‌شود که در ادامه به طور خلاصه به آن‌ها می‌پردازیم:

استاندارد اروپا :

در اروپا، در ابتدا استاندارد IEC 60446 برای رنگ سیم‌کشی سیم‌ها مورد استفاده قرار می گرفت. که در سال 2010 این استاندارد با استاندارد IEC 60445 ادغام شد.

 رنگ سیم‌ها در این استاندارد به صورت زیر می‌باشد:

• سیم‌های فاز 1، 2 و 3: سیاه، خاکستری یا قهوه‌ای
• سیم خنثی یا نول: آبی
• سیم حفاظتی ارت (زمین): سیم دو رنگ سبز/زرد

این استاندارد یکی از معتبرترین‌ها می‌باشد. اما با این وجود این استاندارد زیاد اجرا نمی‌شود و معمولا از رنگ‌های دیگری استفاده می‌کنند.

علاوه بر این چون استفاده از سیم با رنگ‌های مختلف، باعث می‌شود که هزینه نهایی تجهیزات بالا برود، گاها در ایران کلا مسئله رنگی بودن سیم ها را در نظر نگرفته و تمامی سیم‌ها را یک رنگ استفاده می‌کنند. این امر به خصوص در تابلو برق‌هایی که توسط شرکت های غیر معتبر ساخته می‌شوند زیاد دیده می‌شود.

کد رنگ سیم برق در کانادا و ژاپن :

در این دو  کشور،‌ معمولا از استانداردهای رنگی زیر برای تشخیص سیم‌ها استفاده می‌شود:

• رنگ خاکستری یا سفید برای سیم نول (به جای آبی کمرنگ)
• سبز برای هادی حفاظتی (به جای زرد-سبز)

استاندارد در  انگلستان :‌

در سال 2001 در انگلستان استاندارد BS 7671 تصویب شد. طبق این استاندارد جدید، تغییراتی در استاندارد IEC 60446 داده شد:
طبق این تغییرات، علاوه بر استاندارد IEC، از رنگ خاکستری نیز می‌توان برای مشخص کردن فاز‌ها استفاده کرد.

استاندارد رنگ سیم برق در ایران : 

در ایران استانداردهای مختلفی استفاده می‌شود. همانطور که گفتیم، بهتر است که استانداردی که رعایت می‌شود، در مکان مناسب و قابل مشاهده‌ای در محل کار نوشته شود.

طبق استاندارد شماره‌ی 63012 دفتر استاندارد‌های وزارت نیرو در ایرانکه مربوط به رنگ و پوشش تجهیزات صنعت برق رنگ ظاهری است، فازهای R و S و T باید به ترتیب قرمز، زرد و آبی باشند. البته رنگ بندی مطابق استاندارد چین (زرد، سبز، قرمز) هم رایج است.