تحریریه تسلاکالا
کلید هوایی یا ACB چیست؟
اگر نمی دانید که کلید هوایی چیست ، تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
حتی تصور آتش گرفتن دستگاه‌های صنعتی در کارخانه‌های بزرگ نیز وحشتناک است؛ اما واقعیت این است که احتمال بروز این حادثه خیلی بیشتر از آن چیزی است که فکر می‌کنید. این آتش وحشتناک حاصل یک جرقه کوچک است که ثانیه‌ای در یکی از مدارها اتفاق می‌افتد.
به این ترتیب محافظت از دستگاه‌ها در برابر جرقه‌های کوچک مهمترین کاری است که باید انجام داد. کلیدها با قطع جریان بعد از خود در لحظه بروز حادثه این مشکل را حل کرده‌اند.
ماجرا درست همین‌جا آغاز می‌شود؛ زمانی که از کلیدها صحبت می‌کنیم، با انواع این قطعات در گروه‌های مختلف سروکار داریم. البته در حوزه برق و صنعت نام کلیدهای هوایی را بسیار می‌شنویم. اگر شما نیز در این حوزه مشغول به کار هستید، حتماً این سوال برای شما پیش می‌آید که کلید هوایی چیست و چه کاربردهایی دارد؟
با ما در این متن همراه باشید؛ قرار است جواب سؤال‌های خود را در این متن بیابید.
کلید هوایی چیست؟
اول بگذارید تعریفی از کلیدها به شما ارائه دهیم؛ کلیدها نجات‌بخشی هستند که قرار است از بروز مشکلاتی مانند جرقه جلوگیری کنند. این قطعات در این وضعیت جریان برق را قطع یا وصل می‌کنند و به این ترتیب از دستگاه‌های برقی و صنعتی محافظت خواهند کرد.
حالا که میدانید کلید چیست، نوبت به کلیدهای هوایی می‌رسد. این کلیدها را با نام Air Circuit Breaker یا به‌صورت مخفف با عنوان ACB می‌شناسند. کلیدهای هوایی در دسته کلیدهای اتوماتیک فشار ضعیف قرار می‌گیرند و از آنها در آمپراژ بالا استفاده می‌شود.
این دسته از کلیدها از هوا جهت انجام وظیفه خود استفاده می‌کنند. تعجب نکنید؛ این دسته از کلیدها هوا را به‌عنوان خاموش کننده جرقه به کار می‌گیرند. بنابراین بهترین گزینه برای اطفای جرقه در هوای باز هستند.
به همین دلیل است که این کلیدها عنوان کلیدهای هوایی را از آن خود کرده‌اند. با توجه به این تعریف پرواضح است که عملکرد کلیدهای هوایی با سایر کلیدها متفاوت خواهد بود.
با عملکرد کلیدهای هوایی یا ACB آشنا شوید:
زمانی که در مدارهای الکتریکی جرقه ایجاد می‌شود؛ شاهد قطع شدن مدار به‌صورت مقطعی هستیم. درست زمانی که مدار مجدداً روشن شود، ولتاژ بالایی از آن عبور خواهد کرد. اینجاست که کلید هوایی به میدان می‌آید؛ این کلید وقفه‌ای در ولتاژ ایجاد کرده و آن را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. به این ترتیب به راحتی می‌توان مانع از ایجاد جرقه شود.
اگر بخواهیم تخصصی‌تر بگوییم، این کلیدها در زمانی که جریان مدار صفر باشد، وظیفه جلوگیری از ایجاد جرقه را برعهده دارد. با توجه به عملکرد این کلید، آن را با عنوان کلید مدار شکن نیز می‌شناسند.
جالب است بدانید که پیش از آنکه کلیدهای هوایی ساخته شوند، از کلیدهای روغنی در صنعت استفاده می‌شد. اما واقعیت این بود که در برخی از موارد، این خود کلیدهای روغنی بودند که باعث ایجاد جرقه می‌شدند. بنابراین با عرضه کلیدهای هوایی دیگر انواع روغنی آنها کنار گذاشته شدند. این نشان از عملکرد فوق‌العاده کلیدهای هوایی دارد.
به همین دلیل این روزها در بسیاری از کشورها به‌منظور تأمین امنیت دستگاه‌ها از کلیدهای هوایی استفاده می‌شود. زیرا این کلیدها با توجه به نحوه عملکرد آنها ایمنی بیشتری برای دستگاه‌های صنعتی فراهم می‌کنند.
اجزای کلیدهای هوایی :
برای اینکه بهتر متوجه شوید که کلید هوایی چیست، فرصت را برای شناخت اجزای اصلی این قطعه از دست ندهید.
اگر این کلیدها را از نزدیک مشاهده کنید، اولین بخش‌هایی که توجه شما را به خود جلب می‌کند، نشانگر موقعیت کنتاکت اصلی و نشانگر شارژ فنر کلید است. البته که پیش از این حتماً به دنبال دکمه روشن و خاموش این قطعه خواهید بود. جالب است بدانید که این دسته از کلیدها به نمایشگرهای دیجیتال مجهز هستند که کار را برای کاربر بسیار آسان می‌کنند.
از دیگر اجزای خارجی کلیدهای هوایی می‌توان به کنترلر، قفل مخصوص کاربر، کانتکت آشکار کننده، پلاک نامی، دکمه‌های تنظیم تریپ اشاره کرد. همچنین در اجزای خارجی این قطعه شاهد دستگیره مخصوص ذخیره انرژی و مخزن غلتانک کلید نیز هستیم.
اما زمانی با نحوه عملکرد کلیدهای هوایی آشنا می‌شوید که از اجزای داخلی آنها باخبر باشید. این قطعات به ترانسفورماتور جریان، جعبه عایق فاز، صفحه فولادی کلید و صفحاتی برای کنتاکت‌ها مجهز هستند.
علاوه بر این ترمینال‌ها، محفظه جرقه‌زنی، فنرها، واحد حفاظت و کنترل باز و بسته کردن نیز از دیگر بخش‌های داخلی این کلیدها به شمار می‌آید.
انواع کلیدهای هوایی :
زمانی که بدانید کلید هوایی چیست، به‌طور حتم به دنبال شناخت انواع آن خواهید بود. به‌خصوص اگر در پی راهی برای محافظت از دستگاه‌های صنعتی خود باشید، به هیچ عنوان نمی‌توانید چشمان خود را بر عملکرد این دستگاه‌ها ببندید. به این منظور لازم است که انواع این کلیدها را بشناسید.
به‌طور کلی کلیدهایی که قرار است از تابلوهای ولتاژ ضعیف یا متوسط محافظت کنند، به سه دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم.
کلید انفجار هوایی
این کلید دارای محفظه‌ای است که اطراف کنتاکت‌ها ایجاد می‌شود و آن را با نام مجاری جرقه می‌شناسند. ماجرا از این قرار است که جرقه‌ها پس از نزدیک شدن به هم، درون این مجاری کشیده می‌شوند.
اما در مجاری چه اتفاقی می‌افتد؟ مجاری دارای اتاق‌های کوچکی است که با کمک صفحات جداکننده فلزی تقسیم شده‌اند. در این بخش جرقه‌ها قسمت شده و در نهایت سرد خواهند شد.
به این ترتیب اولین جرقه‌ای که تولید می‌شود، با رسیدن به این محفظه به تعداد زیادی جرقه تبدیل خواهد شد. در این زمان ولتاژ ایجاد شده از سوی جرقه از کل ولتاژ سیستم بالاتر می‌رود. اما باید بدانید که این نوع از کلیدهای هوایی معمولاً در مدارهایی با ولتاژ پایین کاربرد دارد.
اگر نیاز به عملکرد متناوب در محافظت از دستگاه‌های خود دارید، کلید انفجار هوایی بهترین گزینه برای شما محسوب می‌شود. این کلیدها با مزایای فوق‌العاده خود توجه بسیاری از خریداران را جلب کرده‌اند. بیایید نگاهی به مزایای استفاده از این کلیدها بیندازیم:
- احتمال پایین و در حد صفر بروز آتش‌سوزی؛
- سرعت بالا.
همین دو عامل کافی است که خیال شما را از بابت سلامت دستگاه‌هایتان آسوده کند. به‌خصوص که این کلید قرار است جرقه‌ها را در کمترین زمان و با بالاترین سرعت خاموش کنند.
کلید هوایی با کمک مجاری
در ساخت و طراحی این دسته از کلیدهای هوایی از دو کنتاکت استفاده کرده‌اند؛ کنتاکت اصلی و کمکی.
- کنتاکت اصلی: این کنتاکت‌ها باید مقاومت پایینی داشته باشند؛ از این رو در ساخت آنها از مس و ورقه‌های نقره‌ای استفاده می‌شود.
- کنتاکت کمکی یا جرقه‌زنی: برخلاف کنتاکت اصلی این کنتاکت‌ها باید مقاومت بالایی داشته باشند که به خوبی بتوانند از کنتاکت‌های اصلی در برابر آسیب‌های جرقه‌زنی محافظت کنند. به این منظور آنها را از جنس آلیاژ مس ساخته‌اند که در برابر گرما مقاومت داشته باشند.
با وجود این کنتاکت‌ها دیگر کنترل و خاموش کردن جرقه‌ها کار سختی به نظر نمی‌رسد.
کلید هوایی خاموش کننده با نیروی مغناطیسی
به‌طور حتم حالا دیگر میدانید کلید هوایی چیست و چرا آن را در مدار قرار می‌دهید. هر کدام از انواع این کلیدها نیز با روشی متفاوت همین هدف را دنبال می‌کنند. در کلیدهای خاموش کننده با نیروی مغناطیسی همانطور که از نام این کلیدها مشخص است، با کنترل مغناطیسی جرقه درون کلید خاموش خواهد شد.
در واقع عملکرد این کلیدها تحت تاثیر فشار مغناطیسی رقم می‌خورد؛ درست در لحظه جرقه‌زنی با ایجاد کنترل مغناطیسی امنیت دستگاه‌ها حفظ خواهد شد. البته این بدان معنا نیست که فشار مغناطیسی این جرقه‌ها را خاموش می‌کند، بلکه تنها آنها را به داخل مجاری هدایت خواهد کرد. در مجاری جرقه‌ها سرد و در نهایت خاموش می‌شوند.
مهمترین بخش در این دسته از کلیدهای هوایی سیم‌پیچ‌های آن است. به همین دلیل به سیم‌پیچ‌هایی که در طراحی این کلیدها استفاده می‌کنند، سیم‌پیچ‌های خاموش کننده با فشار مغناطیسی می‌گویند.
کاربردهای کلید هوایی چیست؟
طبیعی است که به دنبال کاربردهای این دسته از کلیدها باشید. اگر در زمینه برق صنعتی تجربه‌ای دارید، احتمالا تا اینجای متن متوجه کارایی این کلیدها شده‌اید؛ پس حتما حدس می‌زنید که از این کلیدها در چه مواردی استفاده می‌شود.
این کلیدها کارایی شگفت‌انگیزی در حفاظت از ماشین‌های الکتریکی، ترانسفورماتورها، خازن‌ها و مولدها دارند. بنابراین اگر بگوییم این کلیدها بهترین گزینه برای محافظت از کارگاه‌های صنعتی هستند، ادعای بی‌اساسی نکرده‌ایم.
نگاهی به مزایای استفاده از کلیدهای هوایی :
بعد از اینکه فهمیدیم کلید هوایی چیست و با انواع آن آشنا شدیم، باید از مزایای استفاده از این کلیدها نیز آگاه باشیم. در غیر این صورت هیچ چیزی وجود ندارد که ما را به خرید این کلیدها تشویق کند.
زمانی که به حوزه صنعت وارد می‌شوید، بزرگترین ترس شما آتش‌سوزی دستگاه‌ها خواهد بود. سرچشمه این ترس بزرگ به یک جرقه کوچک برمی‌گردد که قرار است آینده کاری و زندگی شما را تغییر دهد. اگر بتوانید این جرقه کوچک را کنترل کنید، در واقع آینده خود را در دستانتان حفظ کردید.
کلیدهای هوایی این کار را به خوبی برای شما انجام می‌دهند. مهمترین فاکتوری که شما را تشویق به استفاده از این کلیدها می‌کند، عملکرد فوق‌العاده آنها است. کلیدهای هوایی خطر آتش‌سوزی را تا حد زیادی کاهش می‌دهند و این مهمترین مزیت استفاده از آنها به شمار می‌آید.
البته از آن جایی که این دسته از کلیدها نیاز به نگهداری زیادی نیز ندارند، محبوبیت آنها روز به روز افزایش می‌یابد.
معایب کلید هوایی چیست؟
همیشه در نگاه اول یک روی سکه را می‌بینیم، اما دیر یا زود آن روی سکه نیز نمایان خواهد شد. درست است که کلیدهای هوایی مزایای زیادی دارند، اما قطعاً پشت پرده این قطعات نیز معایبی وجود دارد.
از آن جایی که معمولاً از کلیدهای انفجار هوایی در صنعت بیشتر استفاده می‌شود، شاید بهتر باشد در مورد معایب این کلیدها به‌صورت تخصصی صحبت کنیم.
این دسته از کلیدهای هوایی دارای کمپرسورهای هوا با ظرفیت‌های بالا هستند. اگر با این کلیدها آشنا باشید، میدانید که در طراحی آنها اتصالات لوله‌های هوا وجود دارد. این اتصالات زمینه را برای افت فشار هوا ایجاد می‌کنند که این موضوع عملکرد کلید را تا حدودی کاهش می‌دهد. البته این تنها احتمال است، اما جز نقاط ضعف این کلیدهای هوایی محسوب می‌شود.
مهمترین نقطه ضعف در این کلیدها این است که تنها می‌توانند از عهده اطفای جرقه‌های کوچک برآیند که این موضوع محدودیت‌های زیادی برای کاربران ایجاد خواهد کرد.
بهترین برندها برای خرید کلید هوایی :
بدون شک پس از آنکه دانستید، کلید هوایی چیست، به دنبال خرید آن خواهید بود. اما زمانی را تصور کنید که بدون هیچ شناختی از این قطعات به فروشگاه مراجعه می‌کنید. به طور حتم در این موقعیت در انتخاب و خرید از میان مدل‌های مختلف از برندهای متفاوت سردرگم خواهید ماند.
اینجاست که به گفته‌های فروشنده اعتماد کرده و یکی از مدل‌های موجود در مغازه را می‌خرید. اما آیا کلید هوایی که خریداری کرده‌اید، بهترین انتخاب برای شما است؟
یادتان باشد که هدف فروشنده فروش اجناس مغازه‌اش است؛ اگرچه رضایت مشتری برای فروشنده‌ها نیز اهمیت دارد، اما شاید بهترین قطعه برای شما در آن فروشگاه موجود نباشد. بنابراین خوب است که پیش از مراجعه به فروشگاه‌های مختلف ابتدا بهترین برندهایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند را بشناسید. ما این برندها را در ادامه به شما معرفی می‌کنیم.
کلیدهای هوایی هیوندای (HYUNDAI)
همه ما با نام هیوندای آشنا هستیم؛ کمپانی در کره جنوبی که محصولات الکتریکی متنوعی را راهی بازار کرده است. در میان لیست محصولات این کمپانی نام کلیدهای هوایی نیز می‌درخشد. کلیدهای این برند با دو ساختار بدنه فیکس و کشویی در بازار یافت می‌شوند.
این برند تمام تلاش خود را در تولید کلیدهای هوایی باکیفیت به کار گرفته و جایگاه خوبی در میان مهندسین برق به‌دست آورده است. از ویژگی‌های ممتاز کلیدهای این برند به قدرت قطع بالا در سطح اتصال کوتاه اشاره می‌کنیم.
همچنین کلیدهای هوایی هیوندای به حفاظت بالا و طراحی خلاقانه‌اشان معروف هستند. بنابراین اگر به دنبال کلیدی با عملکرد قابل اطمینان هستید، این برند بهترین انتخاب برای شما خواهد بود.
کلیدهای هوایی یونلک (UNELEC)
یونلک از دیگر کمپانی‌هایی است که در زمینه تولید کلیدهای مختلف فعالیت می‌کند. یونلک با عرضه کلیدهای هوایی با آمپرهای مختلف یکی از شناخته شده‌ترین برندها در دنیا به حساب می‌آید. این کمپانی از سال 1993 در حال فعالیت است و تمامی محصولات آن مطابق با استانداردهای جهانی طراحی و تولید می‌شوند.
اما آنچه که یونلک را از سایر برندهای بازار متمایز کرده و نام آن را در لیست بهترین برندها قرار می‌دهد، کیفیت بالای کلیدهای این برند است. این کمپانی محصولاتی با کیفیت بسیار بالا عرضه می‌کند و به دنبال جلب رضایت مشتریان خود است.
کلیدهای هوایی ال اس (LS)
در جستجوی بهترین برندهای کلیدهای هوایی به‌طور حتم نام ال اس را خواهید شنید. کمپانی ال اس در کره جنوبی واقع شده است و محصولات الکتریکی متنوعی نیز تولید می‌کند. بخشی از محصولات متنوع این برند به انواع کلیدهای هوایی اختصاص داده شده است.
این کلیدها با قدرت بالای قطع یکی از بهترین انتخاب‌ها برای مهندسان ایرانی به شمار می‌آیند. در مورد تجهیزات جانبی محصولات این برند نیز خیال شما آسوده باشد؛ زیرا به آسانی تجهیزات جانبی آن را پیدا خواهید کرد.
کلام آخر
حالا که میدانید کلید هوایی چیست، با خیالی آسوده می‌توانیم ادعا کنیم که این قطعات حافظ جان و سلامتی دستگاه‌های شما است. کلیدهای هوایی حکم کنترلی را دارند که با آنها می‌توانیم مدارها در بخش‌های مختلف را قطع یا وصل کنیم.
امیدواریم با توضیحاتی که در این مقاله در رابطه با کلیدهای هوایی ارائه دادیم، کاربردها و مزایای استفاده از آنها را به خوبی متوجه شده باشید. اگر به دنبال اطلاعات بیشتری در حوزه برق صنعتی هستید، پست‌های ما در اینستاگرام را از دست ندهید.
غزاله صالح زاده
