غزاله صالح زاده
همه چیز در مورد کنتاکتور تایریستوری
کنتاکتور تایریستوری چیست؟ از این کنتاکتورها در چه جایی استفاده می‌کنند؟ آیا تابه‌حال به طرز کار خاموش و روشن شدن لامپ‌ها توجه کرده‌اید؟ قطعاً همه شما با قطع و وصل مدار به نحوی آشنا هستید. تقریباً تمام وسایل الکتریکی و یا حتی مکانیکی که در روز مشاهده می‌کنیم دارای مدار قطع و وصل هستند. این کنتاکتورها چطور این کار را انجام می‌دهند؟ در ادامه مقاله با کاربرد کنتاکتورها، انواع کنتاکتورها به خصوص کنتاکتورهای تایریستوری و کاربرد و ویژگی آنها آشنا می‌شویم.
انواع کنتاکتور همانند دیگر کلیدها، جهت قطع و وصل در مدار استفاده می‌شوند. کنتاکتورها کلیدی کنترل‌شونده هستند که با استفاده از خاصیت الکترومغناطیس، تعدادی کنتاکت را به یکدیگر وصل یا از یکدیگر جدا می‌کند. این خاصیت باعث می‌شود تا در مدارها تغییر اتصال رخ دهد.
کنتاکتورهای تایریستوری از سری تجهیزات الکترونیک قدرت هستند و عملکرد و نتیجه آنها همانند کنتاکتورهای معمولی است. این کنتاکتورها یک مدار سه‌فاز را قطع و وصل می‌کنند. در واقع وقتی بوبین برق‌دار می‌شود کنتاکتور می‌تواند مدار را قطع و وصل کند. در کنتاکتورهای تایریستوری فرمان به یک سیستم الکترونیک قدرت داده می‌شوند و در لحظه فرمان قطع و وصل به‌وسیله کنتاکتور اعمال می‌شود.
- معتبرترین برندهای بازار
- بهترین قیمت لاله‌زار
- ارسال به سراسر کشور
کنتاکتور چیست؟
کنتاکتورها معمولاً از دو هسته ثابت و متحرک تشکیل می‌شوند. در میان هسته ثابت یک بوبین یا سیم‌پیچ قرار می‌گیرد. در هنگام برق‌دار شدن بوبین با استفاده از خاصیت مغناطیسی، هسته متحرک را به هسته ثابت متصل می‌کند که این اتفاق باعث باز و بسته‌شدن کنتاکت‌ها می‌شوند. اگر اتصال بوبین متصل به برق قطع شود، هسته متحرک دوباره به حالت اول برمی‌گردد. این نکته مهم را در نظر داشته باشید که برخلاف کلیدهای اتوماتیک، کنتاکتور برای قطع جریان اتصال کوتاه طراحی نشده است. در شکل زیر چند نمونه از کنتاکتورهای مختلف به‌صورت سه پل، تک پل و دو پل را مشاهده می‌کنید.
همان‌طور که گفتیم کنتاکتور دستگاهی است که به طور مکرر قطع و وصل شود و مدار را خاموش و روشن می‌کند. اجزای کنتاکتور شامل کنتاکت‌ها کویل و محفظه کنتاکتور است.
بخش کنتاکت‌ها شامل کنتاکت قدرت، کنتاکت کمکی و فنرهای کنتاکت هستند. کویل نیروی محرکه‌ای را برای بستن کنتاکت‌ها ایجاد می‌کند و محفظه فریمی است که در آن کنتاکت‌ها و کویل قرار گرفته‌اند.
نکته بسیار مهم این است که اگر هسته Contactor کثیف باشد، مدار هسته کنتاکتور به طور کامل بسته نمی‌شود. در نتیجه بین هسته متحرک و هسته ثابت فاصله هوایی به وجود می‌آید. به ترتیب کنتاکتور دچار سوختگی و داغ‌شدن می‌گردد.
کنتاکتورهای تایریستوری نسل جدیدی از این تجهیزات قطع و وصل هستند که به‌جای مکانیزم مکانیکی، از نیمه‌هادی‌ها برای کلیدزنی استفاده می‌کنند. این فناوری به‌خصوص در تابلو برق‌های صنعتی و سیستم‌های با جریان هجومی بالا، مزایای قابل‌توجهی نسبت به کنتاکتورهای مکانیکی دارد.
در ادامه با کنتاکتور تایریستوری بیشتر آشنا خواهیم شد.
کنتاکتور تایریستوری چیست؟
کنتاکتور تایریستوری (Thyristor Contactor) که با عنوان کنتاکتور Fast نیز شناخته می‌شود، نوعی کلید الکترونیکی بدون اجزای متحرک است که با استفاده از نیمه‌هادی‌هایی مانند تریستور (SCR)، عمل قطع و وصل مدار را انجام می‌دهد.
برای آشنایی بیشتر با کنتاکتور تایریستوری، بد نیست که با تریستور بیشتر آشنا شویم.
تریستورها انواع مختلفی در بازار دارند و دارای سه پایه آند، کاتد و گیت هستند. وظیفه اصلی تریستور کنترل توان و جریان الکتریکی است. این قطعه کوچک و کم‌وزن از مدارهایی با ولتاژ ۶۰۰۰ ولت و جریان ۴۵۰۰ آمپر حفاظت می‌کند. در شکل زیر نحوه اتصال کنتاکتورهای تایریستوری را مشاهده می‌کنید.
برخلاف کنتاکتورهای مکانیکی که از کنتاکت‌های فلزی برای کلیدزنی استفاده می‌کنند، کنتاکتور تایریستوری هیچ جرقه یا سایش مکانیکی ندارد و در نتیجه طول عمر بالاتری دارد.
این کنتاکتور نسبتاً نوظهور، به‌ویژه در صنایع حساس، سیستم‌های خازنی و کاربردهایی با کلیدزنی سریع، جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است.
مزایای استفاده از کنتاکتورهای تایریستوری
به‌طورکلی کنتاکتورها از پرکاربردترین تجهیزات کنترل در تابلو برق صنعتی هستند. از مهم‌ترین مزایای کنتاکتور می‌توان به امکان کنترل مصرف‌کننده از راه دور، قطع و وصل سریع مدار با استهلاک کم و عمر بالا اشاره کرد.
نکته قابل‌توجه این است که کنتاکتور تایریستوری، علاوه بر این موارد، مزایای ویژه‌تری دارد که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت:
- قطع و وصل بدون جرقه و سایش: استفاده از تریستور به‌جای کنتاکت مکانیکی در کنتاکتور تایریستوری، باعث می‌شود فرایند کلیدزنی بدون جرقه و بدون فرسایش انجام شود.
- سرعت کلیدزنی بسیار بالا: واکنش تریستورها در حد میلی‌ثانیه است و این امر باعث عملکرد سریع و دقیق کنتاکتور تایریستوری می‌شود.
- کاهش نویز الکترومغناطیسی: به دلیل عدم وجود جرقه مکانیکی در طی عملکرد این تجهیز، اختلالات و نویز کمتری در شبکه برق به وجود می‌آید.
- عملکرد پایدار در بارهای سنگین و راه‌اندازی‌های پی‌درپی: این نوع از کنتاکتورها جریان‌های هجومی و کلیدزنی مکرر را بدون افت کیفیت تحمل می‌کنند.
تفاوت کنتاکتور معمولی با کنتاکتور تایریستوری چیست؟
کنتاکتورها بر اساس یک سیستم الکترومغناطیسی عمل می‌کنند. در واقع بوبین‌ها با سیم‌پیچی دور یک قطعه فلزی و با اعمال یک ولتاژ جریان جاری، تبدیل به نیروی الکترومغناطیس می‌شوند. این نیرو عامل قطع و وصل مدار است. مکانیزم کنتاکتور با سروصدا و کندی همراه است و برای قطع و وصل‌های سریع مناسب نیست. بعضی از اوقات دستگاه باتوجه‌به کارکردش نیاز به قطع و وصل‌های بسیار سریع دارد در این صورت کنتاکتورهای معمولی پاسخگو این نیاز نیستند.
با طراحی کنتاکتورهای تایرستوری، عملکرد کنتاکتورها ارتقا پیدا کرد و کار برای ما آسان گردید. یکی از نکات جالب این کنتاکتورها این است که می‌توانند در کسری از ثانیه خازن‌ها را از مدار خارج یا وارد مدار کنند. در واقع تریستور، ولتاژ خازن شارژ شده را (ولتاژ خازن شارژ شده برابر است با ولتاژ دامنه) را هنگامی که بدون برق می‌شود، به‌تدریج کاهش می‌دهد. تریستور وظیفه مقایسه این ولتاژ را دارد تا به خازن دارای اضافه ولتاژ نشود و به خازن آسیب نرسد.
شکل زیر نمای کلی از کنتاکتور تایریستوری را نمایش می‌دهد.
خرید کنتاکتور تایریستوری از تسلاکالا
کنتاکتورهای تریستوری از سری تجهیزات جدید با تکنولوژی خاص هستند که سرعت، دقت و دوام را هم‌زمان در اختیار شما قرار می‌دهند.
تسلا کالا، مرجع فروش آنلاین تجهیزات برق صنعتی است که تلاش می‌کند با ارائه تجهیزات جدید و استفاده از نیروی متخصص، همواره نیازهای شما را به تجهیزات به‌روز، برطرف نماید.
اکنون می‌توانید کنتاکتورهای تایریستوری سری TSM از برند معتبر اپکاس آلمان را با گارانتی ۱۲ماهه و رنج جریان متنوع از سایت تسلا کالا تهیه کنید. برای مشاوره خرید یا دریافت قیمت روز، با کارشناسان ما تماس بگیرید یا مستقیماً از سایت ثبت سفارش کنید.
برای سفارش و خرید کنتاکتور تایریستوری، می‌توانید به سایت فروشگاه تسلا کالا به آدرس www.teslakala.com مراجعه کنید و یا با شماره ۰۲۱۹۱۰۲۶۱۲۶ تماس بگیرید.
تحریریه تسلاکالا
