کلید حرارتی یا محافظ موتور (MPCB)

کلید حرارتی که با عنوان کلید محافظ موتور هم شناخته می‌شود، قابلیت قطع و وصل کردن موتور هنگام فعالیت را دارد. این کلیدها از موتور در برابر اتصال کوتاه و جریان اضافه بار محافظت می‌کنند. استفاده از این کلیدها چه مزایایی دارد؟ آیا این کلیدهای حرارتی تجهیزات جانبی هم دارند؟ برای داشتن اطلاعات کافی در مورد کلید محافظ موتور، ادامه این مطلب را از دست ندهید.

کلید حرارتی (محافظ موتور)

• لیست قیمت به روز
• ضمانت اصالت کالا
• گارانتی سازنده

قیمت کلید حرارتی >

کلید حرارتی چیست ؟

این نوع کلیدها از بیمتال و کلید مینیاتوری تشکیل شده‌اند و از موتور در برابر اضافه بار یا اتصال کوتاه محافظت می‌کنند. از این کلیدها برای روشن یا خاموش کردن الکتروموتورهای سه فاز استفاده می‌شود و قابل قطع زیر بار هستند.

این کلیدها در تابلوهای فرمان موتوری نیز قابل استفاده هستند. کلید محافظ موتور که با نام مخفف MPCB شناخته می‌شود، برای هدایت وسایل مکانیکی هم به‌ کار گرفته می‌شود. همچنین دارای رنج‌های جریان متفاوتی از 1 تا 630 آمپر هستند. بیشتر کاربرد آن­ها هم در موتورهای با 50 هرتز است.

در ویدیو زیر می‌توانید با نکات مهم کلید حرارتی آشنا بشید:

آشنایی با نحوه کار کلید حرارتی

این محافظ‌ها با توجه به کاربردی که دارند، در راستای محافظت از انواع موتور الکتریکی به‌کار گرفته می‌شوند. این قطعه هنگام اضافه بار یا اتصال کوتاه، بلافاصله الکتروموتور را از منبع قطع می‌کند. به این ترتیب از الکتروموتور در برابر اختلالات جریان محافظت می‌کند.

این کلید هم از جریان مغناطیسی و هم جریان حرارتی محافظت می‌کند. کلید محافظ موتور یا حرارتی را می‌توان یکی از بهترین تجهیزات برای محافظت از موتور دانست معمولا این کلیدها دارای رنج جریان های پایین می‌باشند.

استفاده از کلید حرارتی چه مزایایی دارد؟

این محافظ‌ها اضافه بار ناشی از دمای دستگاه را پیگیری می‌کنند. کلیدهای حرارتی شکل گرد و جمع ‌و جوری دارند و نصب آنها هم بسیار ساده است. در ادامه با دیگر مزایای این کلیدها آشنا می‌­شوید:

• از این محافظ هنگام اتصال کوتاه، اضافه بار جریان و خطای خط استفاده می‌کند.
• کلیدهای حرارتی وظیفه حفاظت از موتور دربرابر افت فاز و عدم تعادل فاز را برعهده دارند.
• امکان کنترل و فرمان‌پذیری دارند.
• برای قطع کردن از قدرت بالایی برخوردار هستند.
• رنج‌های بسیار گسترده‌ای دارند.
• امکان اضافه کردن تجهیزات جانبی بیشتر را دارند.

آشنایی با مشخصات و اجزای کلید حرارتی

روی این کلیدها یک شستی برای قطع و وصل کردن وجود دارد که برای کنترل دستی دستگاه استفاده می‌شود. در ادامه سایر مشخصات این کلید را نام می‌بریم:

• وجود دکمه برای آزمایش سالم بودن محافظ موتور
• قابلیت تنظیم رنج جریانی با زبانه مخصوص
• برخورداری از 3 کنتاکت قدرت

برای آشنایی بیشتر با اجزا و مشخصات کلید محافظ موتور یا MPCB ، در تصویر زیر، اجزای این کلید را به شما نشان داده‌ایم:

آشنایی با حفاظت اضافه بار حرارتی و مغناطیسی

از حفاظت حرارتی برای محافظت از کلیدهای حرارتی در برابر جریان شدید استفاده می‌کنند. در این نوع حفاظت فلزهایی که ضریب انبساط مختلفی دارند در اثر جریان زیاد افزایش دما داده و دچار تغییر حالت می‌شوند. این فلزها که بعد از گرم شدن خم می‌شوند، با هم ترکیب شده و بیمتال را تشکیل می‌دهند.

از سوی دیگر در حفاظت اضافه بار مغناطیسی که به‌ وسیله بوبین صورت می‌گیرد، هسته مغناطیسی مهم‌ترین قسمت آن است. این هسته که در اطراف آن چند سیم هم پیچیده شده‌اند با افزایش جریان عبوری، میدان مغناطیسی ایجاد کرده و باعث جذب کنتاکت‌ها به داخل بوبین می‌شوند. این هسته مغناطیسی سیم‌پیچی شده، برای هر فاز قرار داده شده است.

بررسی تفاوت بین بیمتال و کلید حرارتی

معمولا از بیمتال در حفاظت اضافه بار حرارتی و از کلیدهای حرارتی برای حفاظت اضافه بار مغناطیسی استفاده می‌کنند. در ادامه به معرفی برخی از مهم‌ترین تفاوت‌های این تجهیزات می‌پردازیم:

• محل نصب: بیمتال روی مدار فرمان کار می‌کند و بعد از کنتور قرار می‌گیرد؛ درحالیکه کلید محافظ موتور قبل از کنتاکتور و در ابتدای خط تغذیه قرار دارد.
• نحوه عملکرد: بیمتال هنگام داغ شدن موتور در اثر خطای جریان حرارتی عمل می کند؛ در صورتی که کلید محافظ موتور در مقابل خطاهای جریان مغناطیسی و حرارتی فعال می‌شود.
• رابط کاربری: بیمتال‌ها هیچ‌گونه کلید و شاسی روی خود ندارند، اما کلیدهای حرارتی دارای شاسی برای قطع و وصل کردن هستند.
• کنترل: بیمتال مسئولیت قطع فرمان مدار را برعهده دارد، اما کلید حرارتی مدار قدرت را قطع و وصل می‌کند.

بررسی تفاوت بین کلید اتوماتیک MCCB و کلید حرارتی MPCB

کلید اتوماتیک یا MCCB نیز مانند کلید حرارتی برای قطع و وصل دستی و یا اتوماتیک مدار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دو کلید تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند که در ادامه به تعدادی از مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:

• کلیدهای حرارتی به طور اختصاصی برای حفاظت از موتورهای الکتریکی شاخته شده‌اند. اما کلیدهای اتوماتیک در مدارات مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• کلید اتوماتیک بیشتر در توزیع برق استفاده می‌شود و از مدارهای توزیع ولتاژ پایین و همچنین بارهای موتور محافظت می کند. ولی کلید محافظ موتور برای روشن و خاموش کردن دستی موتورهای الکتریکی و همچنین محافظت از آنها در برابر انواع مختلف خطاها استفاده می‌شود.
•   معمولا برای راه‌اندازی مدار موتورهایی که قابلیت اتصال کلید حرارتی را دارند، به رله اضافه بار نیاز نداریم اما هنگام استفاده از کلید اتوماتیک به استفاده از این رله نیاز داریم.
• کلید اتوماتیک از مدار در برابر خطای اضافه بار و اتصال کوتاه محافظت می کند اما کلید محافظ موتور قابلیت‌های بیشتری دارد. این کلید علاوه بر دو خطای ذکر شده، در برابر جریان و ولتاژ نامتعادل و قطع شدن فاز نیز محافظت انجام می‌دهد.
• کلیدهای اتوماتیک معمولا بر اساس حداکثر جریان بار و حداکثر جریان اتصال کوتاه که باید به طور ایمن قطع شود، انتخاب می شوند. اما کلیدهای حرارتی، با توجه به جریان بار کامل موتور مورد نظر و حداکثر جریان اتصال کوتاه ممکن، انتخاب می شوند.
• با استفاده از کلیدهای حرارتی، می‌توان یک موتور الکتریکی را روشن و خاموش کرد. در واقع در زمان استفاده از این کلید، استفاده از کنتاکتور اختیاریست. اما هنگام استفاده از کلیداتوماتیک یا کمپکت، استفاده از کنتاکتور، امری ضروری به حساب می‌آید.

همانطور که گفتیم هردوی این کلیدها تجهیزات حفاظتی فشار ضعیف هستند که یکی از آنها  (کلید اتوماتیک MCCB) کاربری چند منظوره دارد و دیگری (کلید محافظ موتور MPCB) مخصوص حفاظت از موتورهای الکتریکی است.

معرفی تجهیزات جانبی کلید حرارتی

این نوع کلیدها هم برای انجام فعالیت در مدارات به تجهیزات جانبی نیاز دارند. در ادامه با انواع تجهیزات کلید محافظ موتور آشنا می‌شوید.

رله افت ولتاژ

این رله به کنار کلید محافظ متصل می‌شود و اجازه قطع و وصل را به آن می‌دهد؛ البته به شرطی که دو سر بوبین آن دارای برق باشد. محافظ موتور بلافاصله بعد از قطع رله از کار می‌فتد.

بوبین شنت

یکی دیگر از رله‌هایی است که به کنار کلید حرارتی وصل می‌شود و شرایط خاصی را برای فعالیت آن ایجاد می‌کند. قطع شدن کلید محافظ موتور وابسته به اعمال ولتاژ به بوبین است.

کنتاکت کمکی

این کنتاکت‌ها به صورت جفت یا تکی روی کلیدهای حرارتی متصل می‌شوند. به محض قطع و وصل شدن کلید محافظ موتور، وضعیت این کنتاکت‌ها نیز تغییر می‌کند.

رابط نصب

این رابط وظیفه اتصال کنتاکتور به کلید محافظ را دارد. رابط نصب با توجه به نوع اتصال کنتاکتور به کلید محافظ موتور در اشکال مختلف تولید می‌شود.

نحوه نصب و تنظیم کلیدهای حرارتی

همانطور که اشاره شد نصب این کلیدها بسیار ساده است. این کلید محافظ با قرارگیری در ابتدای فیدر حفاظت موتور، باعث محافظت در برابر جریان اضافه بار می‌شود. برای این کار کافیست برق ورودی 3 فاز به قسمت ورود کلید محافظ موتور متصل شود. از سوی دیگر خروجی 3 فاز باید به خود موتور اتصال پیدا کند.

در شکل زیر، نحوه اتصال کلید حرارتی به موتورهای الکتریکی سه فاز را نشان داده‌ایم:

در شکل بعدی هم نحوه اتصال کلید حرارتی به موتورهای الکتریکی تک فاز را می‌بینید:

کلید حرارتی دارای رنج‌های مختلفی است که همگی قابل تنظیم هستند. این کلیدها از طریق زبانه کوچک دوار تنظیم می‌شوند. با توجه به ظرفیت اسمی هر موتور باید کلیدهای حرارتی آنها را انتخاب کرد.

بهترین برندهای کلید محافظ موتور

کلیدهای محافظ موتور یا حرارتی توسط کارخانه‌های متعددی ساخته می‌شوند. اما از بهترین آنها می‌توان به کلید حرارتی اشنایدر ، زیمنس ، LS و  کلید حرارتی هیوندای اشاره کرد.

سخن پایانی

کلید حرارتی حساسیت بالایی نسبت به افزایش دمای موتور دارد. این کلیدها در رنج‌های مختلف عرضه می‌شوند و دارای تجهیزات جانبی زیادی از جمله کنتاکت کمکی، رابط نصب، رله افت فشار، بوبین شنت و … هستند. نصب این وسیله هم بسیار ساده بوده و بر اساس رنج‌های مختلف قابلیت تنظیم دارد.
انواع کلید حرارتی با برندهای معتبر در سایت تسلاکالا موجود هستند. شما می‌توانید برای اطلاع از لیست قیمت کلید حرارتی و خرید کلید حرارتی ، به سایت تسلاکالا مراجعه کنید.

برای مشاهده محتوای آموزشی بیشتر در مورد برق صنعتی، به اینستاگرام تسلاکالا هم می‌توانید مراجعه کنید.