انواع سیم و کابل برق ✅ راهنمای جامع انتخاب برای مصارف مختلف

آشنایی با انواع سیم و کابل برق

انواع سیم و کابل‌های برق از تجهیزات بسیار پرکاربرد و مهم می باشند که عضو جدایی ناپذیر شبکه‌ها و مدارات برق قدرت هستند. سیم و کابل نقش بسزایی در زندگی روزمره ما دارند. از سیم‌کشی خانه گرفته تا پخش کننده‌ی MP3 در همه جای زندگی ما کابرد دارند. این دو تجهیز دارای مفهوم کاملا متفاوتی هستند، اما ممکن است گاهی این دو باهم اشتباه گرفته شوند.

انواع سیم و کابل برق

• بهترین قیمت بازار
• معتبرترین برندها
• ارسال به سراسر کشور

قیمت سیم و کابل برق >

گرچه هم سیم و هم کابل از هادی مشترکی برای انتقال جریان الکتریکی ساخته شده‌اند (مس یا آلومینیوم) ، اما تفاوت اساسی بین سیم و کابل این است که سیم از یک رشته هادی ساخته شده که با لایه‌ای از عایق پوشیده شده است. می‌توان گفت سیم یک تک رساناست. در حالی که کابل از دو یا چند هادی عایق بندی شده، تشکیل شده است که به هم تابیده شده اند.

برای آشنایی بیشتر با سیم و کابل و تفاوت‌های میان این دو تجهیز، مقاله زیر را مطالعه کنید:

برای آشنایی با انواع سیم و کابل، بهتر است بدانید که پارامترهای زیادی در دسته‌بندی آن ها دخیل هستند. در اینجا به بررسی اصلی ترین پارامترها می‌پردازیم:

• سطح ولتاژ
• نوع هادی و ساختار آن
• نوع عایق و روکش
• نوع حفاظت الکتریکی
• نوع حفاظت مکانیکی
• نوع کاربرد
• تعداد رشته ها
• استاندارد 

اگر برای خرید سیم و کابل به دنبال بهترین برند بازار هستید، به عنوان یکی دیگر از گزینه های اصلی، ما به شما سیم و کابل افشار نژاد را پیشنهاد می دهیم. برای مشاهده انواع محصولات این برند می توانید به صفحات زیر نیز مراجعه کنید: 

• سیم افشان ارت افشار نژاد خراسان 

• کابل افشان شیلددار افشار نژاد خراسان 

• کابل زمینی افشار نژاد خراسان 

• کابل مخابراتی افشار نژاد خراسان

انواع سیم برق 

سیم از دو بخش هادی و عایق تشکیل شده است. هادی الکتریسته برای انتقال جریان الکتریکی از یک نقطه به نقطه دیگر می‌باشد که عموما از مس یا آلومینیوم به دلیل هدایت بهتر جریان نسبت به سایر فلزات ساخته می‌شود.

سیم‌ها بر اساس قطر (بر حسب میلی متر مربع) اندازه‌گیری می‌شوند. برای مثال سیم‌هایی با قطر ۱۰ یا ۲۰ میلی‌متر مربع در کاربردهای مسکونی استفاده می‌شوند. به خاطر داشته باشید سیم‌ها با قطر بزرگتر جریان بیشتری دارند.

انواع سیم را به سه دسته ی کلی می‌توان تقسیم کرد:

• سیم مفتول
• سیم نیمه افشان
• سیم افشان

 سیم مفتولی :

سیم مفتول که به سیم خشک نیز معروف است ، یک رسانای منفرد است که با یک لایه عایق PVC محافظت می‌شود و در ساختمان سازی کاربرد دارد. هم‌چنین از این نوع سیم در سیم‌کشی داخلی تابلوها و توزیع کننده‌های برق استفاده می‌شود. نصب در زیر گچ و داخل لوله مجاز می‌باشد.  در فرکانس‌های بالا از سیم مفتولی استفاده می‌شود و هزینه‌ی کمتری نیز دارد. ولتاژ نامی این نوع سیم از ۳۰۰ تا ۷۵۰ ولت است.

 سیم نیمه افشان :‌

ساختمان سیم های نیمه افشان مشابه سیم‌های مفتولی است و در زمینه‌های مشابه کاربرد دارند. با این تفاوت که در مواردی که نیاز به انعطاف بیشتر نسبت به سیم مفتول باشد، از این نوع سیم استفاده می‌شود.

 سیم افشان  :

سیم افشان یا سیم انعطاف‌پذیر شامل بسیاری از رشته‌های نازک هادی است که به هم تابیده شده‌اند و توسط یک لایه عایق پلاستیکی (PVC)  محافظت شده‌اند. این نوع سیم‌ها در سیم‌کشی ساختمان و در مواردی که انعطاف‌پذیری بالایی لازم باشد کاربرد دارند. در جریان یکسان این نوع سیم سطح مقطع بیشتری نسبت به سیم مفتول دارد. ولتاژ نامی سیم‌های افشان از ۳۰۰ تا ۷۵۰ ولت است و در سطح مقطع های ۰.۵ تا ۲۴۰ میلی‌متر مربع تولید می‌شوند.

انواع کابل برق 

یک یا چند رشته هادی که از محیط اطراف خود عایق شده باشد کابل نامیده می‌شود. معمول‌ترین فلز مورد استفاده به عنوان هادی سیم و کابل ها مس و آلومینیوم با خلوص بالا می‌باشد. ولتاژ روی سطح عایق کابل نسبت به زمین صفر می‌باشد. ولتاژ روی سطح هادی کابل نسبت به زمین ولتاژ فازی خوانده می‌شود و با U0 نمایش داده می‌شود. حرف اختصاری U نیز بیانگر ولتاژ بین هادی‌ها می‌باشد.

طبقه بندی انواع کابل بر اساس سطح ولتاژ 

کابل های فشار ضعیف (Low Voltage Cables) :

علامت اختصاری LV

سطح ولتاژ از ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ ولت

کابل های فشار متوسط (Medium Voltage Cables) :

علامت اختصاری MV

سطح ولتاژ از ۱ تا ۳۳ کیلو ولت

کابل های فشار قوی (high voltage cables) :

علامت اختصاری HV

سطح ولتاژ از ۶۳ تا ۲۳۰ کیلو ولت

کابل های فوق فشار قوی (Extra High Voltage) :

علامت اختصاری EHV

سطح ولتاژ ۴۰۰ کیلو ولت به بالا

کابل‌های فشار ضعیف شامل کابل‌های قدرت فشار ضعیف و کنترل و ابزار دقیق می‌باشد.

طبقه بندی کابل ها بر اساس نوع هادی 

به طور معمول از فلز مس یا آلومینیوم با خلوص بالا به دلیل رسانایی بالاتر نسبت به سایر فلزات، به عنوان هادی کابل استفاده می‌شود.

طبقه بندی انواع کابل بر اساس نوع عایق 

برای عایق بندی کابل ها از مواد PVC (پلی وینیل کلراید) ، پلی اتیلن (PE) ، (XLPE (Cross linked poly ethylene ، پلی یورتان ، کوپلیمرهای پلی استر ، پلی تترا فلوئورو اتیلن PTFE ، پلی اتیلن ترفتالات PET ، لاستیک طبیعی NR ، اتیلن وینیل استات EVA ، سیلیکون رابر SIR ، لاستیک کلروپرن CR استفاده می‌شود. عموما عایق کابل‌ها در ایران از پلیمر PVC است.

طبقه بندی کابل ها بر اساس حفاظت الکتریکی 

در نیروگاه‌ها و یا کنتورهای خانگی به منظور افزایش حفاظت الکتریکی در برار نویزها از لایه‌ای نوار و یا شیلد بافته شده مسی یا آلومینیومی دور کابل استفاده می‌شود.

نمونه‌ای از کابل های شیلددار را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید:

طبقه بندی کابل ها بر اساس حفاظت مکانیکی 

به منظور حفاظت کابل در برار ضربات مکانیکی، بریدگی و … از انواع زره‌های فلزی به دور کابل استفاده می‌شود.

طبقه بندی کابل ها بر اساس تعداد رشته 

کابل‌های فشار ضعیف (LV) معمولا از یک تا پنج رشته و کابل های فشار متوسط (ML) و همچنین فشار قوی (HV) از یک تا سه رشته تولید می‌شوند.

طبقه بندی انواع کابل بر اساس نوع کاربرد 

کابل زمینی :‌

یکی از انواع کابل‌های برق کابل زمینی است. طراحی کابل زمینی به گونه‌ای است که مناسب برای استفاده در محیط‌های داخلی و مکان‌های ثابت است. این کابل نباید در مکان هایی که تحرک کابل زیاد است استفاده شود. برای تغذیه انرژی در زیر خاک، داخل آب، داخل کانال ، جهت شبکه توزیع تاسیسات برقی و جایی که احتمال ضربه مکانیکی وجود نداشته باشد کاربرد دارد.

کابل مخابراتی : 

از چند زوج سیم به هم تابیده شده ساخته شده است. که این در هم تابیدن، از نویز تولیده شده توسط اتصال مغناطیسی جلوگیری می‌کند. برای انتقال سیگنال در ارتباطات و مخابرات استفاده می‌شود.

کابل افشان : 

از یک یا چند هادی که از یکدیگر عایق شده اند و توسط یک روکش عایق محافظت می‌شود تشکیل شده است. از این نوع کابل به منظور کنترل و اتصال در ماشین‌ها، تسمه نقاله‌ها، خطوط تولید، صنایع ابزار آلات ماشین‌ها، خطوط مونتاژ پیشرفته، تجهیزات اتوماتیک و برای تنش های مکانیکی متوسط مشروط بر اینکه در تماس مستقیم با حرارت نباشند مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کابل کواکسیال : 

دارای یک هادی داخلی است که توسط یک هادی فویل خارجی احاطه شده و توسط لایه های عایق محافظت می شوند. این دو هادی توسط یک دی الکتریک عایق از یکدیگر جدا می شوند. این نوع کابل عموما در کابل تلویزیون استفاده می شود زیرا عملکرد آن نسبت به یک کابل جفت تابیده (مخابراتی) پایدارتر است.

کابل فیبر نوری :

کابل فیبر نوری سیگنال‌ها را از طریق یک رشته نخ شیشه‌ای منتقل می‌کند و به دلیل پهنای باند بیشتری نسبت به سایر انواع کابل فلزی اطلاعات و داده‌های بیشتری را می‌تواند حمل کند. به دلیل همین ویژگی علی رغم قیمت بالای این کابل از آن به جای کابل های مسی استفاده می‌شود.

کدام سیم و کابل برای برق‌کشی ساختمان مسکونی مناسب است؟

در برق‌کشی ساختمان‌های مسکونی معمولاً از سیم‌های افشان و مفتولی با سطح مقطع ۱٫۵ تا ۴ میلی‌متر مربع استفاده می‌شود. سیم‌های افشان به دلیل انعطاف‌پذیری بیشتر برای عبور از لوله‌های برق بسیار مناسب هستند، در حالی‌که سیم‌های مفتولی در مسیرهای مستقیم و ثابت کاربرد دارند. برای پریزها اغلب سیم ۲٫۵ و برای روشنایی سیم ۱٫۵ میلی‌متر مربع به‌کار می‌رود. استفاده از کابل‌های استاندارد با عایق PVC و نشان تأییدیه استاندارد ایران الزامی است.

کدام سیم و کابل برای کارگاه‌ها و کارخانه‌ها مناسب است؟

کارگاه‌ها و کارخانه‌ها به دلیل وجود بارهای سنگین و ماشین‌آلات صنعتی نیازمند کابل‌هایی با سطح مقطع بزرگ‌تر و عایق مقاوم‌تر هستند. کابل‌های NYY یا N2XY با عایق PVC یا XLPE برای این محیط‌ها بسیار رایج‌اند. در مواردی که ارتینگ ضروری است، کابل‌های سه و چهار رشته‌ای به کار می‌روند. همچنین برای محیط‌هایی با خطر مکانیکی یا روغن، استفاده از کابل‌های شیلددار و زره‌دار (Armored) توصیه می‌شود.

کدام سیم و کابل برای آسانسور و بالابر مناسب است؟

برای آسانسورها باید از کابل‌های فلت (Flat) یا انعطاف‌پذیر ویژه آسانسور استفاده شود. این کابل‌ها طراحی خاصی دارند که در حرکت‌های مداوم به‌راحتی خم و راست شوند بدون اینکه آسیب ببینند. کابل‌های کنترل آسانسور معمولاً دارای روکش PVC مقاوم و گاهی شیلددار برای کاهش نویزهای الکترومغناطیسی هستند. انتخاب سطح مقطع باید متناسب با جریان موتور آسانسور و تجهیزات جانبی انجام شود.

کدام سیم و کابل برای روشنایی و تجهیزات کم‌مصرف مناسب است؟

برای روشنایی و تجهیزات کم‌مصرف خانگی و اداری، سیم‌های افشان با سطح مقطع ۱ تا ۱٫۵ میلی‌متر مربع کافی هستند. این سیم‌ها به راحتی در لوله‌های برق نصب می‌شوند و هزینه پایین‌تری دارند. کابل‌های روکار سبک مانند کابل دو رشته‌ای NYM نیز در برخی پروژه‌ها به‌کار می‌روند. رعایت استاندارد در این بخش اهمیت زیادی دارد تا از خطرات ناشی از افت ولتاژ یا آتش‌سوزی جلوگیری شود.

کدام سیم و کابل برای کولر گازی و لوازم پرمصرف خانگی مناسب است؟

کولر گازی، بخاری برقی و سایر لوازم پرمصرف نیازمند سیم‌هایی با سطح مقطع بالاتر هستند. برای کولرهای گازی معمولاً ۳×۴ یا ۳×۶ میلی‌متر مربع بسته به ظرفیت دستگاه توصیه می‌شود. استفاده از سیم و کابل بی‌کیفیت در این بخش می‌تواند منجر به داغ‌شدن سیم‌ها و خطر آتش‌سوزی شود. کابل‌های افشان با عایق مقاوم در برابر حرارت بهترین گزینه برای این نوع مصرف‌کننده‌ها هستند.

کدام سیم و کابل برای سیستم‌های مخابراتی و شبکه مناسب است؟

برای مخابرات و شبکه از کابل‌های زوج به هم تابیده (Twisted Pair) مانند CAT5e، CAT6 و CAT7 استفاده می‌شود. این کابل‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که نویز الکترومغناطیسی و تداخل سیگنال را کاهش دهند. در سیستم‌های تلفنی سنتی نیز از کابل‌های چند زوجی با روکش PVC یا PE استفاده می‌شود. در محیط‌های صنعتی، استفاده از کابل‌های شبکه شیلددار (STP/FTP) توصیه می‌گردد.

کدام سیم و کابل برای سیستم دوربین مداربسته مناسب است؟

دوربین‌های مداربسته آنالوگ نیاز به کابل‌های کواکسیال RG59 یا RG6 دارند که سیگنال تصویر را بدون افت کیفیت منتقل کنند. برای دوربین‌های تحت شبکه (IP Camera) کابل‌های CAT5e یا CAT6 توصیه می‌شوند. در شرایطی که فاصله زیاد باشد، کابل‌های فیبر نوری گزینه‌ای ایده‌آل برای انتقال دیتا هستند. همچنین برای تغذیه برق دوربین‌ها معمولاً از کابل دو رشته‌ای همراه کابل تصویر استفاده می‌شود.

کدام سیم و کابل برای فضای باز و محیط‌های مرطوب مناسب است؟

در محیط‌های باز، مرطوب یا دارای تماس با خاک، باید از کابل‌هایی با روکش مقاوم در برابر UV، رطوبت و فشار مکانیکی استفاده کرد. کابل‌های NYY و N2XY یا کابل‌های زره‌دار (Armored) برای دفن مستقیم در خاک بسیار مناسب هستند. در محیط‌های مرطوب مانند استخرها و سوله‌ها نیز کابل‌های با روکش XLPE یا PE گزینه مناسبی هستند.

کدام سیم و کابل برای دیتاسنتر و تجهیزات IT مناسب است؟

در دیتاسنترها که تراکم بالای کابل‌کشی وجود دارد، باید از کابل‌های شبکه با کیفیت بالا (CAT6A یا CAT7) و در برخی موارد فیبر نوری استفاده شود. همچنین برای تغذیه برق رک‌ها و سرورها، کابل‌های افشان مسی با عایق مقاوم در برابر حرارت و دود کم (LSZH) به کار می‌روند. کابل‌های LSZH به دلیل انتشار دود و گاز سمی کمتر در آتش‌سوزی، انتخاب استاندارد برای مراکز داده هستند.

کدام سیم و کابل برای سیستم‌های خورشیدی (سولار) مناسب است؟

در سیستم‌های خورشیدی باید از کابل‌های ویژه PV Solar Cable استفاده شود. این کابل‌ها دارای روکش XLPE یا EPR مقاوم در برابر اشعه UV، دماهای بالا و شرایط جوی سخت هستند. کابل‌های سولار معمولاً دارای استانداردهای خاص مانند TÜV هستند و طول عمر آن‌ها بیش از ۲۵ سال در فضای باز است. استفاده از کابل‌های معمولی در سیستم‌های خورشیدی باعث کاهش راندمان و خطر خرابی زودرس خواهد شد.

سوالات متداول

۱. آیا استفاده از سیم و کابل غیراستاندارد خطرناک است؟
بله، منجر به افزایش تلفات، داغ‌شدن سیم و خطر آتش‌سوزی می‌شود.

۲. برای کولر گازی چه سطح مقطع سیمی مناسب است؟
بسته به ظرفیت دستگاه، معمولاً ۴ تا ۶ میلی‌متر مربع.

۳. آیا کابل‌های شبکه CAT5e هنوز کاربرد دارند؟
بله، اما برای سرعت‌های بالاتر CAT6 و CAT7 توصیه می‌شوند.

۴. کابل‌های مخصوص خورشیدی چه تفاوتی دارند؟
دارای عایق مقاوم در برابر UV، حرارت و رطوبت هستند و طول عمر بالاتری دارند.

۵. برای آسانسور چرا از کابل فلت استفاده می‌شود؟
به دلیل انعطاف‌پذیری بالا و تحمل حرکات مداوم آسانسور.

۶. کابل مناسب دفن در خاک کدام است؟
کابل‌های زره‌دار (Armored) با روکش XLPE یا PE بهترین گزینه هستند.

۷. آیا کابل LSZH فقط برای دیتاسنتر کاربرد دارد؟
خیر، در هر محیطی که ایمنی در برابر دود و گاز سمی مهم باشد کاربرد دارد.