الکتروموتور چیست؟ + الکتروموتورهای تک فاز و سه فاز

الکتروموتور جزء جدا نشدنی صنعت برق می باشند. در این مقاله، ابتدا با الکتروموتورها و اجزای سازنده آن ها و در ادامه با الکتروموتورهای سه فاز و تک فاز و روش های راه اندازی آن ها آشنا می شوید.

در آکادمی تسلا کالا، مقالات را بیشتر بر اساس موتورهای القایی و قفس سنجابی سه فاز و تک فاز ارائه می دهیم ولی برای شروع، ابتدا باید با الکتروموتور به صورت کلی آشنایی پیدا کنیم.

الکتروموتور چیست؟

از الکتروموتورها برای تبدیل توان الکتریکی به توان مکانیکی استفاده می شود. الکتروموتور در زندگی امروزه افراد به‌ وسیله ای تبدیل‌شده که معمولا هر وقت حرف از حرکت و نیاز به حرکت باشد مطمئناً الکتروموتور نیز وجود دارد.

اگر بخواهیم به‌ طور کلی نحوه عملکرد الکتروموتور را بررسی کنیم، باید بگوییم وقتی‌که یک هدایت‌کننده تحت جریان الکتریکی موجود در یک میدان مغناطیسی قرار می‌گیرد. از سمت میدان مغناطیسی یک نیرو بر هدایت‌کننده‌ای که حاوی جریان الکتریکی است اعمال می‌گردد.

هر موتور الکتروموتور از دو بخش متحرک و محرک تشکیل شده است.که به بخش متحرک روتور و به بخش ثابت که معمولا درون موتور قرار دارد استاتور یا ایستانه نیز می گویند. در یک موتور الکتریکی، روتور به علت گشتاوری که ناشی از نیرویی است که توسط میدان مغناطیسی ایجاد شده در استاتور است به حول محور خود می چرخد.

در شکل زیر، ساختمان داخلی یک الکتروموتور و اجزای آن، نشان داده شده است:

معرفی الکتروموتورهای سه فاز و تک فاز:

موتورهای جریان متناوب به صورت الکتروموتورهای تک فاز و سه فاز ساخته می شوند. الکتروموتورهای تک فاز اغلب مصارف خانگی دارند و در توان های کمتر از یک اسب بخار ساخته می شوند. ولی الکتروموتورهای سه فاز کاربردهای گسترده تری دارند و در توان های کم تا چند صد کیلووات ساخته می شوند.

الکتروموتور تک فاز، نوعی از الکتروموتورهاست که قابلیت راه اندازی با برق شهری با ولتاژ 220-230 ولت و فرکانس 50-60 هرتز را دارد.به عبارت دیگر، تبدیل انرژی، در الکتروموتور تک فاز، توسط برق تک فاز 220 ولت انجام می شود.

این تجهیز، در کاربردهای خانگی، تجاری و واحدهای صنعتی کوچک، مورد استفاده قرار می گیرد. مثلا در جرثقیل ها و بالابرهای فروشگاه های کوچک و برخی از لوازم خانگی، مانند ماشین های لباسشویی و مینی واش ها.

برای آشنایی بیشتر با الکتروموتور تک فاز، حتما ویدیو منتشر شده در صفحه اینستاگرام تسلا کالا را مشاهده کنید:

 

View this post on Instagram

 

A post shared by تسلاکالا؛ تجهیزات بانک خازنی (@teslakalacom)

الکتروموتور سه فاز، به موتورهای الکتریکی ای گفته میشه که برای ایجاد نیروی مکانیکی، باید به برق سه فاز متصل شوند. همانطور که گفته شد، الکتروموتور سه فاز، نسبت به تک فاز، توان بیشتری را ایجاد می کند و غالبا از نوع القایی است و در صنعت نیز، بسیار پر کاربرد است.

الکتروموتورهای سه فاز و تک فاز چه مزایایی دارند؟

در ادامه به صورت تفکیک شده، مزایای الکتروموتورهای تک فاز و سه فاز را بیان می کنیم.

مزایای الکتروموتور تک فاز:

1- نصب و راه اندازی آسان

2- کاربری ساده

3- ساخت وسایل خانگی بدون نیاز به کنتور سه فاز

4- ساخت دستگاه های صنعتی سبک توسط موتور تک فاز

مزایای الکتروموتور سه فاز:

1- خود راه اندازند.

2- ساختمان ساده و استحکام بالا.

3- به سرویس و نگه داری کمی نیاز دارند.

4- از آن ها می توان در مکان هایی با خطر انفجر بالا استفاده کرد، چون جرقه داخلی ندارند.

5- قیمت اقتصادی دارند.

6- اگر قاب و سیستم مناسبی داشته باشند، از آن ها می توان در محیط های آلوده استفاده کرد.

الکتروموتورهای سه فاز و تک فاز چه معایبی دارند؟

در کنار مزایای گفته شده برای الکتروموتورهای تک فاز و سه فاز ، این الکتروموتورها، معایبی هم دارند که در ادامه به صورت جداگانه به آن ها اشاره می کنیم:

معایب الکتروموتور تک فاز:

1- مصرف و استهلاک بالا

2- شدت جریان مصرفی بالا

3- تعمیر و نگه داری پر هزینه

4- نیاز به خازن برای راه اندازی اولیه

5- گشتاور پایین

6- عدم کنترل کامل ضربه استارت

معایب الکتروموتور سه فاز:

1- جریان راه اندازی بالا

2- روش های کنترل سرعت پیچیده

الکتروموتورهای تک فاز و سه فاز با چه روش هایی راه اندازی می شوند؟

به طور معمول این الکتروموتورها با روش هایی که عنوان می کنیم راه اندازی می شوند.

روش های راه اندازی الکتروموتور تک فاز:

1- موتور با راه انداز مقاومتی

2- موتور با خازن دائم

3- موتور با خازن راه انداز

4- موتور دو خازنی

روش های راه اندازی الکتروموتور سه فاز:

1- به صورت مستقیم

2- با استفاده از مقاومت راه انداز

3- به صورت ستاره-مثلث

4- استفاده از راه انداز نرم یا سافت استارتر

5- استفاده از درایو

در مقالات بعدی، اطلاعات بیشتری در رابطه با روش های راه اندازی الکتروموتورهای سه فاز و تک فاز ارائه می کنیم.